بیماري ماهیان قزل آلا شامل چه مواردی است؟
مروري بر بیماري ماهیان قزل آلا:
در پرورش مصنوعی ماهیان قزل آلا موضوع بیماري ماهیان قزل آلا و بروز اپیدمی هاي بزرگ اهمیت زیادي دارند زیرا باعث از بین رفتن تعداد زیادي از ماهیان می گردند. در شرایط طبیعی که ماهی ها در فضاي بزرگی قرار دارند و می توانند جاي خود را تغییر دهند کمتر در معرض اپیدمی قرار می گیرند ولی در موسسات پرورش ماهی به واسطه تراکم ماهی ها در فضاي نسبتاً کوچک و شرایط کم و بیش مصنوعی، بروز بیماري ماهیان قزل آلا و سرعت انتشار آن ها بیشتر است لذا اینگونه موسسات اغلب کانون پخش و توسعه بیماري ها هستند و حتی گاهی ماهی هاي آب هاي طبیعی را نیز آلوده می سازند. بیماري ماهیان قزل آلا همه گیر نه تنها پرورش ماهی را تهدید نموده و باعث تلفات زیادي می گردند بلکه خوردن گوشت ماهی هاي بیمار براي انسان نیز خالی از خطر نمی باشد به همین جهت مطالعه بیماري ماهیان قزل آلا، پیش گیري و معالجه آن ها همیشه مورد توجه بوده است معهذا هنوز هم بسیاري از امراض ماهی شناخته نشده اند و اغلب بیماري ماهیان قزل آلا که مطالعه شده اند داراي معالجه قطعی نمی باشند و مصرف خوراکی آنها نیز به صلاح نمی باشد. در موسسات پرورش و تکثیر مصنوعی ماهی قزل آلا به موضوع جلوگیري از انتشار امراض و پیش گیري از آن ها بیشتر توجه میشود مثلاً در امریکا که روي موارد زیادي به پرورش قزل آلا پرداخته اند مطالعاتی درباره جلوگیري از بیماري ماهیان قزل آلا و نتایج قابل ملاحظه اي نیز به دست آورده اند.

 
 به طور کلی بیماري ماهیان قزل آلا را به 12 دسته می توان تقسیم نمود:
1- بیماري هاي ویروسی 2-بیماري هاي میکروبی3 - میکوز ها یا بیماري هاي قارچی 4 - بیماري هایی که به وسیله تک یاخته اي ها ایجاد می شوند 5 - بیماري هاي ناشی از کرم ها 6 - بیماري هایی که مسبب آن ها کروستاسه ها می باشند 7 – تومورها 8 - عوارض قلب 9 - بیماري هاي تغذیه اي 10 - بیماري هایی که در اثر نقص خلقت و رشد ایجاد می شوند ( ارثی ) 11 - بیماري هاي با مبداء فیزیکی12 - بیماري هاي با منشاء شیمیایی
بیماري ماهیان قزل آلا که بیشتر اهمیت دارند:
1 - بیماري ماهیان قزل آلای ویروسی در ماهیان زیاد بوده و اغلب آن ها هنوز شناخته نشده اند و مهمترین
امراض ویروسی عبارتند از : الف)لنفوکیست ب)هیپرتروفی کلیه قزل آلا ها عوارض این بیماري بیشتر در بافت انترستیسیل و کانیکول هاي کلیوي دیده می شوند .
2- بیماري ماهیان قزل آلای میکروبی بسیار متعددند و عمده ترین آن ها به قرار زیر است : سل ، اگزوفتالمی اپی زوئوتیک ، اگزوفتالمی هموراژیک ، پروتئوباسیلوز ، طاعون آزاد ماهیان
3 - بیماري ماهیان قزل آلای قارچی :در این دسته از بیماري ها انواع و اقسام قارچ هاي مختلفه روي اعضاء بدن ماهی از قبیل پوست ،چشم ، برانشی ها ، باله ها و غیره انگل شده وتولید تلفات زیادي در ماهی می کنند
4- بیماري ماهیان قزل آلا که بوسیله تک یاخته اي ها ایجاد می گردند : تک یاخته هاي زیادي در قزل آلا و سایر ماهیان ایجاد بیماري می نمایند.
در این جا به آن هایی که بیشتر مهم به نظر می رسند مختصر اشاره می گردد : میگزوبولیاز ، کوکسیدیوز، هموگرگارینوز ، تریپانوزومیاز .L . Cerebralis لانتوسپوراسربرالیس کوستیاز
5 - کرم ها ایجاد بیماري ماهیان قزل آلا مختلف دستگاه گوارش ، پوست ، برانشی و باله ها را  درگیرمی نمایند .
مهمترین آن ها در اقسام آزاد بیماري ماهیان قزل آلا عبارتند از :
  Ichtyotaenia longicollis  (از سستد هاي انگل روده  )  
Bothriocephalus infundibuliformix     (از سستد ها)
Distomum appendiculatum (ازترماتد هاي مولد دیستوماتوز )
 Ascaris obtuso caudata , Ascaris acus    (ازنماتد ها)
  Echinorhynchus Salmovis (ازاکانتوسفال ها)
6 - بیماري ماهیان قزل آلا که بوسیله کروستاسه ایجاد میگردند. این سخت پوستان اغلب حامل باکتري ها و انگل هاي مختلف می باشند و با خوردن آن ها ماهیان ممکن است آلوده گردند مانند : و غیره ARGULOSE , COPEPODIASE , ISOPODIASE ایزوپودیاز
7 - تومورها در قسمت هاي مختلف بدن ماهی تشکیل شده و از  بیماري ماهیان قزل آلا است که اغلب معالجه ندارند و آن ها را به :   Adenome , Carcinome , Cystome , Fibrome , Myome , Sarcome, Osteome تقسیم می کنند.
8 - عوارض قلبی که علت مکانیکی یا میکروبی دارند و فقط پس از کالبد شکافی می توان آن ها را
تشخیص داد و اهمیتی ندارند .
9 - بیماري تغذیه اي ماهیان قرل آلا به تعداد زیادي می باشند و اغلب به واسطه آلودگی غذاي ماهی،کم یا
زیاد دادن غذا، کمبود ویتامین ها ایجاد می شوند.
10 - تغییر شکل اعضاء بدن در ماهی کمتر دیده می شود وداراي اهمیت خاصی نمی باشد .

11- بیماري ماهیان قزل آلا که منشاء فیزیکی دارند بیشتر در اثر تغییر ناگهانی درجه حرارت ، نور زیاد و
غیره ایجاد می گردند و باعث اختلالات گوارشی تنفسی و پوستی می شوند .
12 - بیماري ماهیان قزل آلا که مبدا شیمیایی دارند زیاد نبوده و به علت مواد مختلف سمی ایجاد
مسمومیت در ماهیان می نمایند .
به طور کلی امراض ویروسی و اغلب بیماري ماهیان قزل آلا  که عفونی و انگل هاي درونی ماهی قزل آلا است، معالجه قطعی ندارند و بایستی با پیش گیري از آن ها مانع تلفات زیاد ماهی ها گردید و در صورت شیوع آن ها را از بین ببرند و از خوردن آن ها خودداري نمایند. بعضی از عفونت هاي خارجی و هم چنین بیشتر انگل هاي خارجی در صورتی که زود تشخیص داده شوند مداوا میگردند مثلاً سولفامرازین در درمان فورنکولوز و کالومل در معالجه بعضی امراض انگلی تا حدي موثرند. ماهی هاي آلوده و مظنون را باید از سایر ماهی ها جدا نمود و از حمام ها معالجه عبور داد. براي پیشگیري امراض هرگونه احتیاط را باید نمایند تا ماهی ها آلوده نگردد، حوضچه هاي کوچک پرورش را قبل از استخر هاي پرورش بنا کنند تا آب این قبیل استخر ها بچه ماهی ها را که حساس ترند مبتلا نسازد و در همه مراحل پرورش ماهی باید شرایط بهداشت را کاملاً مراعات نمود.
گرد آورنده: سکینه ابراهیمی، کارشناس ارشدتکثیرو پرورش آبزیان